योगशास्त्र : सप्तचक्रे
शरीरामध्ये असणाऱ्या मुख्य सात ऊर्जाकेंद्रांना सप्तचक्र म्हणतात. शरीराच्या गरजेप्रमाणे वातावरणातील निसर्गशक्ती आभामंडलात आकर्षली जाते. चक्रांच्या क्षमतेप्रमाणे ग्रहण केली जाते.
आवश्यक निसर्गशक्ती किंवा पंचप्राण प्रत्येक पेशीस पुरविण्यासाठी शरीराभोवती सूक्ष्म देहाचे आवरण असते. ज्यातील असंख्य नाड्या (ऊर्जावहन करणाऱ्या वाहिन्या) निसर्गातील या पंचप्राणांचे सतत वहन करीत असतात. असंख्य नाड्यांमधून येणारी पंचतत्त्वांची ऊर्जा केंद्रावर संकलित होते. या केंद्रांना ‘चक्र’ म्हणून संबोधित केले जाते. आलेल्या ऊर्जेवर प्रक्रिया करून, विशिष्ट चक्राद्वारे विशिष्ट तत्त्व संपूर्ण शरीरास पुरविले जाते.
सप्तचक्रे
मूलाधार चक्र
मूलाधार चक्र मेरुदंडाच्या तळाशी असते. याचा रंग लाल आहे...
स्वाधिष्ठान चक्र
स्वाधिष्ठान चक्र लिंगस्थानाजवळ असते. याचा रंग नारिंगी आहे...
मणिपूर चक्र
मणिपूर चक्र नाभी/बेंबीवर असते. याचा रंग नारिंगी पिवळा आहे...
अनाहत चक्र
अनाहत चक्र छातीच्या मध्यभागी म्हणजेच हृदयाजवळ असते...
विशुद्ध चक्र
विशुद्ध चक्र कंठस्थानी असते. याचा रंग निळा आहे....
आज्ञा चक्र
आज्ञा चक्र भ्रूमध्य म्हणजेच दोन्ही भुवयांच्या मध्ये असते...
सहस्रार चक्र
सहस्रार चक्र ब्रह्मरंध्र म्हणजेच टाळूवर असते.हे प्राणशक्तीचे...
स्वयंपूर्ण उपचारांमध्ये पंचतत्त्व संतुलनासाठी खालील शास्त्रांचा अतंर्भाव केला आहे
अध्यात्मशास्त्र
अध्यात्म म्हणजे 'आद्य + आत्मन्' म्हणजे 'आत्म्याच्या मुळापर्यंत जाणे' किंवा आत्मज्ञान (अनंताचे ज्ञान)...
निसर्गशास्त्र : पंचतत्त्व
संपूर्ण निसर्ग पंचतत्त्वांपासून बनलेला आहे. तत्त्व म्हणजे नियम. निसर्गाच्या उत्पत्तीस, जडणघडणीस आणि...
योगशास्त्र : सप्तचक्रे
मानवी देहातील सात योगिक चक्रांच्या अस्तित्वाबद्दल योगशास्त्रात सांगितले आहे. ज्याप्रमाणे भौतिक देहात....
मुद्राशास्त्र
मुद्रा हा शब्द संस्कृत धातु ‘मुद्’ म्हणजेच ‘आनंदित होणे’ यापासून तयार झाला आहे. ‘शारदातिलक’ या ग्रंथात...
मनोविज्ञान
आपले विचार व उच्चार कंपनस्वरूप ‘अक्षर’ राहतात. आपल्याशी संबंधित कुणीही केलेल्या तत्सम विचार...
अक्षरब्रह्म
क्षर म्हणजे नाशवंत आणि ज्याला क्षर नाही ते ‘अक्षर’. अक्षर म्हणजे अविनाशी, शाश्वत, अक्षय तत्त्व. विचारांचे...