Root Chakra
मूलाधार चक्र
मूलाधार चक्र मेरुदंडाच्या तळाशी असते. याचा रंग लाल आहे. स्थिरता हा याचा सूक्ष्म गुणधर्म आहे. शारीरिक व मानसिक कार्यक्षमता या चक्रावर अवलंबून असते. प्राणशक्ती जेव्हा या चक्रास येऊन मिळते, तेव्हा शरीरात अनेक प्रकारच्या शक्ती कार्यान्वित होतात. शरीरातील कर्मेंद्रिये, रक्तप्रवाह तसेच अंतःकरणातील सर्व व्यवहार या शक्तींद्वारे प्रकट होतात. शरीराची प्रतिकारशक्ती, नवीन पेशींची निर्मिती, मलउत्सर्जन ही महत्त्वाची कार्ये तर सदसदविवेक आणि तर्कसंगत विचार ही मानसिक कार्येही या चक्राच्या अमलाखाली येतात. मूलाधार चक्र हे अंतःस्फूर्तीचे केंद्र आहे. हे शरीरातील आधार चक्र असून, पृथ्वीतत्त्वाचे कारक आहे. या चक्रामुळे शरीरातील चेतासंस्था कार्यरत राहते.
ध्यान - मूलाधार चक्र
मूलाधार चक्राच्या कार्यकारिणीमधील दोष
ज्या वेळी मूलाधार चक्राच्या कार्यकारिणीमध्ये दोष उत्पन्न होतात, तेव्हा शरीराचा आधार कोसळतो आणि मग, पाठ-कंबर-गुडघेदुखी, सांधेदुखी, संधिवात, आमवात, स्नायू आखडणे, सायटिका, सांधे निखळणे, पाठीची दुखणी, स्पॉन्डीलायटिस, खांदेदुखी, स्लिप डीस्क, बाम्बू स्पाईन, फ्रोजन शोल्डर, टेनिस एल्बो, टाचदुखी, अशक्तपणा, मूत्रपिंडाचे आजार, उंची खुंटणे, प्रतिकारशक्ती कमी होणे, रक्ताचा कर्करोग इ. शारीरिक व्याधी उद्भवू शकतात.
तसेच, नैराश्य, आत्मघातकी प्रवृत्ती, चुळबुळा स्वभाव, निर्णयक्षमतेचा अभाव, निद्रानाश, ठरवलेल्या गोष्टींची अंमलबजावणी न करता येणे तसेच अव्यवहारी वृत्ती अशा मानसिक व्याधी उद्भवू शकतात.
आपल्याकडून केली जाणारी सर्व कर्मे, स्मृतिस्वरूप येथे साठविली जातात. माणसाचे स्वतंत्र व्यक्तिमत्त्व, मीपणा किंवा त्याच्यातील अहं भाव येथूनच प्रकटतो. आपले विचार मांडण्याची हातोटी, धाडसी व क्षमाशील वृत्ती मूलाधार चक्रातील स्थित शक्तींमुळे मिळते.
ज्याचे मूलाधार चक्र सक्षम असते, ती व्यक्ती निर्णयक्षम व व्यवहारी असते. शरीरातील सर्व कठीण/घन भाग जसे की, अस्थी, मांस, त्वचा, नाडी व रोम हे पृथ्वी तत्त्वाच्या अधीन आहेत. रक्तोत्पादन व रक्ताची गुणवत्ता राखण्याचे महत्त्वाचे कार्य मूलाधार चक्राच्या आधिपत्याखाली येते. तसेच मूत्रपिंडावरील ॲड्रीनल ग्रंथीवरही या चक्राचा ताबा असतो.
सप्तचक्रे

मूलाधार चक्र
मूलाधार चक्र मेरुदंडाच्या तळाशी असते. याचा रंग लाल आहे...

स्वाधिष्ठान चक्र
स्वाधिष्ठान चक्र लिंगस्थानाजवळ असते. याचा रंग नारिंगी आहे...

मणिपूर चक्र
मणिपूर चक्र नाभी/बेंबीवर असते. याचा रंग नारिंगी पिवळा आहे...

अनाहत चक्र
अनाहत चक्र छातीच्या मध्यभागी म्हणजेच हृदयाजवळ असते...

विशुद्ध चक्र
विशुद्ध चक्र कंठस्थानी असते. याचा रंग निळा आहे....

आज्ञा चक्र
आज्ञा चक्र भ्रूमध्य म्हणजेच दोन्ही भुवयांच्या मध्ये असते...

सहस्रार चक्र
सहस्रार चक्र ब्रह्मरंध्र म्हणजेच टाळूवर असते.हे प्राणशक्तीचे...